zaterdag 17 april 2010

Nederland Leest. Volgens Edwin Mijnsbergen aan verandering toe. Mee eens. Zie de suggestie van een Amerikaan

Wij hebben Nederland Leest, Amerika kent One City One Book. Of die initiatieven nu ook werkelijk iets betekenen voor leesbevordering laat ik hier even in het midden, maar ze genereren wel aandacht voor het boek, ieder jaar weer. Het is alleen jammer dat het concept nogal traditioneel benaderd wordt: je ontvangt het boek in de plaatselijke bibliotheek, je leest het en je praat er later over tijdens een literaire bijeenkomst.

Het kan nooit kwaad om na te denken over een nieuwe aanpak. Jeff Howe deed dat en liet het concept los op Twitter: One Book, One Twitter (hashtag: 1b1t). Op 24 maart schreef Howe:

Here’s how it’d go:

•Now: We collect nominations for what book we want to read. Take the Reddit poll at the bottom of this story to make suggestions and vote up and down the suggestions of others.
•Soon: We pick a winner out of the top selections. Why not just pick the one with the most votes? Because it’s not too hard to game the system. The final selection needs to be of general interest. It needs to be translated into many, many languages, and ideally it should be freely available.
•Soon after that: We start reading, and tweeting, and reading, and tweeting.
Niet zo ingewikkeld, toch? Er kan inmiddels gestemd worden.

Informatievaardigheden; vervolg op mediawijsheid bij de jeugd.

Blijkbaar zijn er in de openbare bibliotheken geen bibliothecarissen of andere hbo-opgeleide informatiespecialisten meer te vinden die havo- en vwo-leerlingen kunnen instrueren.
Dat blijkt uit het onderstaande artikel. bDe Koninklijke Bibliotheek biedt deze workshop.
Wordt mijn vrees toch bewaarheid.


De informatievaardigheden van leerlingen in het voortgezet onderwijs zijn een 'hot topic'. De Koninklijke Bibliotheek wordt regelmatig benaderd door scholen die met hun leerlingen de KB willen bezoeken om de lessen hierin te ondersteunen. In de workshop 'Zoeken en vinden bij de KB' worden leerlingen uit de hoogste klassen vwo en havo begeleid bij het zoeken naar en beoordelen van (wetenschappelijke) informatie. Machteld van der Meer doet verslag.

De Koninklijke Bibliotheek ondersteunt het streven van scholen om leerlingen beter te leren zoeken van harte. In nauw overleg met drie scholen uit de regio Den Haag is bepaald waar docenten en leerlingen behoefte aan hebben en hoe de KB hier invulling aan kan geven. Er is bewust gekozen voor de klassen uit de bovenbouw havo en vwo omdat de bibliotheekcollectie voor deze leerlingen het meest interessant is. Voor de onderbouw en voor leerlingen van het vmbo zijn de openbare bibliotheken zonder twijfel een betere keuze. Openbare bibliotheken bieden voor deze leerlingen goede programma's aan. In 2009 hebben meer dan tweehonderd leerlingen uit de regio Den Haag deelgenomen aan een pilotperiode waarin de workshop 'Zoeken en vinden' werd uitgetest. Met een positief resultaat: de workshop maakt nu deel uit van de dienstverlening van de KB.

Buitenschools bezoek
Voor het profielwerkstuk, onderdeel van het eindexamen voor zowel havo als vwo, dienen leerlingen gedegen literatuuronderzoek te doen. Hierbij gaan zij vaak op zoek naar behoorlijk specialistische informatie. Zo had een leerling tijdens de pilotperiode als onderzoeksonderwerp: zijn oude SDAP-cartoons in het heden ook bruikbaar om de huidige PvdA-aanhang te bewerken?

De ervaring van de docenten is dat leerlingen meestal voor de bekende weg kiezen en in eerste instantie het internet op gaan. Net als vele anderen denken leerlingen dat hier alles te vinden is. Ook zijn ze zich niet bewust van het belang van de betrouwbaarheid van informatie, laat staan dat ze een goed idee hebben van de enorme schat aan informatie die (alleen) buiten internet te vinden is. Google is de standaard en wordt dan ook nog eens heel beperkt gebruikt.

De (docenten van de) scholen waarmee gesproken is bij de opzet van de workshop, zijn zich zeer wel bewust van dit verschijnsel en willen daar verandering in brengen. De mediatheek en mediathecaris zijn over het algemeen betrokken bij het onderwijs in informatievaardigheden. Daarnaast zoeken scholen begrijpelijkerwijs naar mogelijkheden om hun leerlingen in een andere context te doordringen van het belang van betrouwbare informatie. Een buitenschools bezoek aan de bibliotheek kan hier heel goed bij van pas komen. Natuurlijk zijn de meeste leerlingen, zo niet alle, bekend met de openbare bibliotheek. Dat de KB een wetenschappelijke bibliotheek is - wat 'nieuw' is voor veel leerlingen - speelt voor veel docenten een belangrijke rol bij de keuze welke bibliotheek men benadert voor een bezoek. De uitgebreide collectie van de KB en ook de verdieping die de collectie biedt, zijn volgens de docenten de grootste pluspunten.

Ervaringen

'Het wetenschappelijke niveau van de Koninklijke Bibliotheek gaat veel verder dan waar de gemiddelde leerling mee bezig is, maar het wordt de leerlingen wel duidelijk welke enorme mogelijkheden er zijn om informatie te vinden,' zegt docent Tjerk de Blok van het Segbroek College in Den Haag, een van de eerste scholen die de workshop hebben gevolgd met de havo-eindexamenklassen. 'Ook wordt het hen duidelijk wat het betekent om met die informatie om te gaan, voor wat betreft betrouwbaarheid en diversiteit. De KB maakte behoorlijke indruk op de leerlingen. Het trekt hen uit het “schoolse” en geeft ze een “kijkje” op wat ze na hun middelbare school gaan doen en welke eisen er dan gesteld worden.'

Positieve ervaringen heeft ook Henk Mouthaan, docent aan het Hofstad Lyceum in Den Haag. 'Onze leerlingen uit 6 vwo waren echt verbaasd over de hoeveelheid informatie die er te vinden is. Het werd hen echt duidelijk dat zij succes konden behalen uit het gebruik van de bibliotheek en in dit geval van de KB. De praktische insteek van de workshop en de rust die medewerkers nemen om de leerlingen te helpen, vormen absoluut een belangrijke meerwaarde. Het zou ook al interessant zijn voor 4 vwo.'

Dit is een fragment uit het gelijknamige artikel dat Machteld van der Meer voor InformatieProfessional schreef.

E-book: gadget voor vijftigplussers??

De Kindle, de e-reader van Amazon, wordt gekocht door vijftigplussers. Een gegeven dat Amazon zorgvuldig verborgen houdt omdat ze het hippe, jonge en coole imago in stand wil houden.

Klopt wel wat er gisteren in de NRC stond. Onze basisbibliotheek leent e-readers uit en vooral 50+ heeft veelvuldig reserveringen geplaatst.


Volgens de auteur, uitgever, is er nog hoop voor de uitgevers en zij relativeert de hype rondom de e-books. Omdat er op het artikel auteursrecht rust een klein stukje in dit blogbericht (voor het hele artikel raadpleeg de krantenbank in de aquabrowser)



Het e-book is zeker niet alleen een hype. Maar de digitale profeten moeten niet denken dat uitgevers overbodig worden. Er komt vooral werk bij, voorspelt Mizzi van der Pluijm.
Al vanaf het allereerste begin ben ik een groot voorstander van e-books, en als uitgeverij hebben wij er hard aan gewerkt onze boeken als e-book leverbaar te krijgen. Nu kost het alleen nog maar geld, maar daarom is dit de tijd om te experimenteren zonder dat een foutje meteen dramatische gevolgen heeft.

Het gonst rondom ons uitgevers en e-book is het toverwoord. Drie keer zwaaien met je e-reader en de schrijver is bevrijd uit de ketenen waarin wij uitgevers hem jarenlang hebben vastgeslagen. Eindelijk kan hij zelf zijn publiek bereiken. En niet alleen voor de schrijver naakt de bevrijding, ook voor de boekhandelaar. Nu het uitgeven van een boek een kwestie is van een paar knoppen op een toetsenbord, is hij de nieuwe uitgever.

Om geen minuutje van deze revolutie te missen staan de media bol van de e-books, waardoor het gevoel van urgentie nog vergroot wordt. Maar ik wil toch een paar kanttekeningen maken.

Ten eerste vormt de omzet van de e-books nog geen procent van de totale omzet. Ook in Amerika niet. Terwijl de e-readers daar al langer op de markt zijn, en de agressieve benadering van e-books door Amazon toch zoden aan de dijk zou moeten zetten. Amazon is ertoe overgegaan e-books aan te bieden voor 9,99 dollar, ver onder de marktprijs. Maar ook die weggeefstrategie heeft er niet toe geleid dat er wat omzet betreft over serieuze bedragen gesproken kan worden.

Maar ook buiten de kille cijfers zijn er aanwijzingen. Toen Steve Jobs zijn iPad introduceerde, kwam het e-book als gebruiksmogelijkheid pas na een uur aan de orde. Wat aangeeft dat de ziener van deze tijd - en vooral ook de verdiener van deze tijd - eerst nog een paar honderd andere mogelijkheden ziet om aan de iPad geld te verdienen.

De Kindle, de e-reader van Amazon, wordt gekocht door vijftigplussers. Een gegeven dat Amazon zorgvuldig verborgen houdt omdat ze het hippe, jonge en coole imago in stand wil houden.

Dus hoe terecht is alle opwinding eigenlijk?

Blogarchief