Bibliotheek weg? Dan komen we wel samen in de boekhandel
"Waar bestsellers niet op pallets liggen, ontstaat de lezersgemeenschap"
Door Carel van Pampus Boekhandelaar in Amsterdam
Na afloop van de Boekenweek horen we vooral over de omzetcijfers, maar ook de rol van de – kleine – boekhandel verdient aandacht. Die vervult namelijk steeds meer een gemeenschapsfunctie.
De Boekenweek is morgen weer voorbij. De omzetten kunnen worden opgeteld. Dat gebeurt natuurlijk ook, maar de verschraling in het aanbod van de meeste uitgevers en de toenemende fixatie op hitparades, op toptiens of topzestiglijstjes, ontgaan het lezende ‘publiek’ intussen niet. Het ontgaat de lezers evenmin dat boekverkopers steeds gemakkelijker speciale ‘plekken’ – in de etalage, naast de kassa – verhuren aan uitgevers.
Dus is de vraag: als overal min of meer dezelfde toptitels worden aangeboden, wat maakt het dan nog uit waar je je boek koopt? In de meeste winkels liggen immers heel veel exemplaren van dezelfde paar titels klaar op grote pallets
U rekent simpel af bij de kassa. De camera’s waken ondertussen over uw en onze eigendommen. Waarom?
Voor die boeken hoef je de deur toch niet meer uit. Die kun je ook wel via internet bestellen.
Dit is het algemene beeld van de grote boekhandel in Nederland, maar er zijn ook meer andere en kleinere boekhandels, winkels waar de titels uit de toplijsten niet meteen in het zicht liggen, waar niet alleen de bestsellers, maar ook merkwaardige titels mooi plat en zichtbaar neergelegd worden uitgestald en waar, jazeker, recent werk beschikbaar is. Dat zijn vaak plaatsen waar de lezer kan denken: „hé, wat is dat voor een boek?” Daar wordt onthaast. Daar hangt geen zachte drang om meteen af te rekenen bij de kassa.
Natuurlijk, een goed aanbod, in de breedte, valt altijd op, maar op die minder vanzelfsprekend ingerichte plaatsen gebeurt vaak toch ook meer. Je wilt nog niet weg.
Waarom? Omdat daar een bekende is, of een onbekende – even praten, de kinderen kruipen wel in het speelhok met een Gouden Boekje, of om een kopje koffie of thee te drinken bij een wat ingewikkelder gesprek.
Is dat een dorpsgevoel? Zeker, en de ondernemer moet dat gevoel ook onderkennen. De winkelier moet zijn buurt immers kunnen lezen. Hij of zij probeert in te spelen op dingen die daar leven of behoren te leven.
Dan wordt die sfeervolle ruimte met leuke boeken ineens ook nog eens een geschikte plek om maandelijks ‘Open Koffie Ochtenden voor ZZP’ers’ te houden (bij mij elke keer met een opkomst van veertig à vijftig mensen), of een vergadering van een bewonerscomité, dan wel een publiek gesprek met een vooraanstaande socioloog, met de schrijfster Kristien Hemmerechts of een avond over de stedenbouwkundige geschiedenis van de wijk – et cetera.
Hoe komt het dat boekwinkels die functie steeds meer vervullen? Ik denk omdat in Amsterdam-Oost, waar ik woon en werk, de vele sociaal-culturele voorzieningen niet meer goed sporen met de behoeften van de bevolking. Dit deel van de stad heeft bijvoorbeeld welgeteld één filiaal van de Openbare Bibliotheek. In zo’n wijk kan een beetje extra podium geen kwaad. Buurtbewoners nemen daartoe ook zelf initiatieven, zoals het maandelijkse Podium 303 bij ons in Amsterdam-Oost.
Boekwinkels blijken eveneens die oude gemeenschapsfuncties, die nu niet langer vanzelfsprekend worden uitgevoerd door openbare gelegenheden als de bibliotheek, meer en meer te vervullen. Ze hebben meer taken dan alleen boeken verkopen. Het onderhouden, prikkelen en verbinden van een buurt – het is vermoedelijk geen opwindend thema voor de volgende Boekenweek, maar het is wel precies wat steeds meer kleine boekwinkels doen.
Abonneren op:
Posts (Atom)