zaterdag 26 juni 2010

Alweer (bekende)schrijvers, uitgevers en eBooks.

In het Fincancieel Dagblad van 25 juni:

In het Financieele Dagblad van vandaag geven veertien gerenommeerde schrijvers hun visie op het ebook. Ze vinden dat uitgevers weinig voorbereid zijn op de aanstaande veranderingen in de boekenwereld. In zeven punten zetten ze uiteen hoe zij denken dat schrijvers, uitgevers en boekhandels met het ebook om moeten gaan.

Het pamflet is geschreven door Bernlef, Jan Brokken, Adriaan van Dis, Renate Dorrestein, Anna Enquist, Judith Koelemeijer, Geert Mak, Nelleke Noordervliet, Simone van der Vlugt, Frank Westerman, Tommy Wieringa, Joost Zwagerman en Annejet van der Zijl. Zij stellen allereerst dat ze zich ‘verheugen’ op de komst van het ebook. ‘Het medium zal, omdat de productierisico's veel lager zijn dan bij een papieren boek, ongekende mogelijkheden bieden om minder bekend werk en minder populaire schrijvers voor het voetlicht te brengen.’

Toch zien ze flink wat beren op de weg. Ze vinden dat de auteur als uitgangspunt gezien moet worden, zonder hem is er immers geen boekhandel. Door de komst van ebooks is er een tweede lijn gekomen waarlangs lezers bereikt kunnen worden. Voor het grootste deel speelt die lijn zich af buiten de traditionele productieketen. Op dit moment is het zo dat noch de lezer noch de schrijver profiteren van de nieuwe situatie. Desondanks willen ze, zoals sommigen van hun vakgenoten, niet breken met hun uitgevers op het gebied van digitale boeken. ‘Voorlopig prefereren we, ook bij e-books, een exploitatie door onze uitgevers, gecombineerd met andere nieuwe vormen van samenwerking. Wij willen daar enthousiast aan deelnemen. Maar schrijvers en lezers, de basis van het hele gebouw, mogen daarbij geen sluitpost zijn.’

De schrijvers van het pamflet pleiten voor een verlaging van het BTW-tarief en willen ook een vaste boekenprijs voor het ebook. Op het punt van piraterij uiten ze grote zorgen. ‘Wat onszelf betreft: met de gebrekkige staat van de huidige beveiligingstechniek achten we de exploitatie van nieuwe boeken in de vorm van e-books niet of nauwelijks verantwoord. We zullen daarin, helaas, voorlopig zeer terughoudend moeten zijn. E-books zijn voor ons vooralsnog een vorm van vervolgexploitatie, net zoals pockets of zogenoemde midprice-edities.’

De auteurs hebben een concreet voorstel richting hun uitgevers. Ze willen dat die alles in het werk stellen om hun eerder verschenen titels (de backlist) digitaal aan te bieden. Tegelijk zullen gedurende een overgangsperiode hun nieuwe titels het eerste jaar na verschijning alleen in gedrukte vorm aangeboden worden, om ‘de traditionele boekhandel te beschermen’ en ‘aan auteurs een redelijke inkomstenbron te garanderen.’

Er moeten volgens de auteurs snel veranderingen komen in de manier waarop er in de boekhandel en uitgeverij met ebooks wordt omgegaan. 'De industrie die bemiddelt tussen schrijver en lezer is een complex, 19de-eeuws bouwwerk geworden met veel gangen en trappen en vergaderzalen. Het is mooi, maar het heeft zijn beste tijd gehad. Voor het instort moeten we een nieuw huis bouwen. En daar moeten we snel mee beginnen.'

Uitgeverij van eBooks en samenwerking met auteurs

Biedt deze vorm ook mogelijkheden voor bibliotheken?

Lees het artikel uit de NRC

Nederland krijgt er een nieuwe zelfstandige uitgeverij bij: Bertram & De Leeuw. De oprichters richten zich vooral op digitaal uitgeven. En de auteur wordt ‘partner’.
Marij Bertram en Hendrik de Leeuw, die de afgelopen vijf jaar uitgeverij Nieuw Amsterdam leidden, beginnen een nieuwe, zelfstandige uitgeverij. Onder de naam Bertram & De Leeuw richten ze zich op het uitgeven van papieren zowel als elektronische fictie- en non-fictie-boeken. Daarnaast beginnen zij een impresariaat voor auteurs.
Dankzij een ‘nieuwe uitgeefformule’ garanderen Bertram en De Leeuw hun auteurs 50 procent van de opbrengst van hun werk. Voor online-activiteiten sluit Betram & De Leeuw overeenkomsten met internetbedrijven.

Bertram en De Leeuw verlieten in april de door hen in 2005 opgerichte uitgeverij Nieuw Amsterdam na een geschil met eigenaar Derk Sauer, tevens mede-eigenaar van NRC Media. Daarvoor vormden ze de directie van Amstel Uitgevers, waartoe ondermeer de uitgeverijen Atlas, Augustus en L.J. Veen behoren. Volgens Bertram en De Leeuw hebben „al veel auteurs zich gemeld en serieuze belangstelling getoond” voor hun nieuwe uitgeverij. Ze willen dertig à veertig titels per jaar uitgeven.

De uitgevers kunnen hun auteurs meer dan het huidige royaltymodel garanderen door het laag houden van de overhead van hun ‘flexibele, kleinschalige en persoonlijke organisatie’. Ze breken met het in de Nederlandse uitgeverij als standaard gehanteerde literair modelcontract en rekenen twee keer per jaar met auteurs af, waar één keer gebruikelijk is. Met hun impresariaat voor de culturele sector willen Bertram en De Leeuw, in samenwerking met de Speakers Academy, auteurs ‘tegen commerciële tarieven’ laten optreden.

„De auteur wordt bij ons partner in het project”, zegt Hendrik de Leeuw. „Na aftrek van de kosten van marketing, productie en distributie, die in gezamenlijkheid worden begroot, reken je gelijkwaardig af, op 50-50–basis. Dat levert een grotere betrokkenheid op, je zit samen dieper in het project.” Bertram rekent op veel belangstelling van auteurs „die hopelijk afkomen op onze smaak, kwaliteit en onze culturele en innovatieve instelling”. Bij de nieuwe uitgeverij spelen de online-activiteiten en de interactie met de lezer een belangrijke rol. Ook auteurs die hun papieren boeken elders uitgeven, kunnen zich voor hun online-uitgaven of andere diensten bij de nieuwe uitgeverij melden.

De Leeuw: „Wij willen lezers aan elkaar en aan auteurs verbinden. Voor het digitaal ontsluiten van teksten hanteren we eigen verdien- en afrekenmodellen. Denk aan abonnementsvormen als bij Spotify, waarbij je kunt kiezen voor meer of minder reclame. Maar ook kan je bijvoorbeeld via ons van een door jou samengestelde bundel een fysiek boek laten maken.” Bij de nieuwe uitgeverij draait alles om ‘maatwerk’, zowel voor de lezer als de auteur.

De oprichting van de nieuwe uitgeverij, die zich met nadruk profileert als impresariaat en exploitant van (digitale) rechten, komt op het moment dat grote onrust heerst in de Nederlandse boekenbranche. Door digitale verspreidingsvormen als het e-boek staat de royalty-afrekening ter discussie. Bovendien beseffen uitgevers dat ze auteurs niet langer exclusief aan zich kunnen binden. Door behalve als beheerder van rechten ook als ‘agent’ op te treden, hopen uitgevers hun auteurs volledig te bedienen.

Ook De Bezige Bij gaat zich meer toeleggen op de persoonlijke begeleiding van auteurs. Maar de traditionele taken van de literaire uitgever – selectie, redactie, bureaureactie, vormgeving, publiciteit, marketing, verkoop en productie – zullen even belangrijk blijven als ze nu zijn, denkt Francien Schuursma, adjunct-directeur bij De Bezige Bij. „De uitgever zal behalve boekenproducent ook steeds meer agent en impresario worden van zijn auteurs en zich steeds meer gaan bezighouden met auteursbelangen en rechtenexploitatie. Ik verwacht dus dat de rol van de uitgever eerder zal toenemen dan afnemen. De vertrouwensrelatie tussen auteur en uitgever is en blijft daarbij allesbepalend.”

Blogarchief