Uitgeverij van eBooks en samenwerking met auteurs

Biedt deze vorm ook mogelijkheden voor bibliotheken?

Lees het artikel uit de NRC

Nederland krijgt er een nieuwe zelfstandige uitgeverij bij: Bertram & De Leeuw. De oprichters richten zich vooral op digitaal uitgeven. En de auteur wordt ‘partner’.
Marij Bertram en Hendrik de Leeuw, die de afgelopen vijf jaar uitgeverij Nieuw Amsterdam leidden, beginnen een nieuwe, zelfstandige uitgeverij. Onder de naam Bertram & De Leeuw richten ze zich op het uitgeven van papieren zowel als elektronische fictie- en non-fictie-boeken. Daarnaast beginnen zij een impresariaat voor auteurs.
Dankzij een ‘nieuwe uitgeefformule’ garanderen Bertram en De Leeuw hun auteurs 50 procent van de opbrengst van hun werk. Voor online-activiteiten sluit Betram & De Leeuw overeenkomsten met internetbedrijven.

Bertram en De Leeuw verlieten in april de door hen in 2005 opgerichte uitgeverij Nieuw Amsterdam na een geschil met eigenaar Derk Sauer, tevens mede-eigenaar van NRC Media. Daarvoor vormden ze de directie van Amstel Uitgevers, waartoe ondermeer de uitgeverijen Atlas, Augustus en L.J. Veen behoren. Volgens Bertram en De Leeuw hebben „al veel auteurs zich gemeld en serieuze belangstelling getoond” voor hun nieuwe uitgeverij. Ze willen dertig à veertig titels per jaar uitgeven.

De uitgevers kunnen hun auteurs meer dan het huidige royaltymodel garanderen door het laag houden van de overhead van hun ‘flexibele, kleinschalige en persoonlijke organisatie’. Ze breken met het in de Nederlandse uitgeverij als standaard gehanteerde literair modelcontract en rekenen twee keer per jaar met auteurs af, waar één keer gebruikelijk is. Met hun impresariaat voor de culturele sector willen Bertram en De Leeuw, in samenwerking met de Speakers Academy, auteurs ‘tegen commerciële tarieven’ laten optreden.

„De auteur wordt bij ons partner in het project”, zegt Hendrik de Leeuw. „Na aftrek van de kosten van marketing, productie en distributie, die in gezamenlijkheid worden begroot, reken je gelijkwaardig af, op 50-50–basis. Dat levert een grotere betrokkenheid op, je zit samen dieper in het project.” Bertram rekent op veel belangstelling van auteurs „die hopelijk afkomen op onze smaak, kwaliteit en onze culturele en innovatieve instelling”. Bij de nieuwe uitgeverij spelen de online-activiteiten en de interactie met de lezer een belangrijke rol. Ook auteurs die hun papieren boeken elders uitgeven, kunnen zich voor hun online-uitgaven of andere diensten bij de nieuwe uitgeverij melden.

De Leeuw: „Wij willen lezers aan elkaar en aan auteurs verbinden. Voor het digitaal ontsluiten van teksten hanteren we eigen verdien- en afrekenmodellen. Denk aan abonnementsvormen als bij Spotify, waarbij je kunt kiezen voor meer of minder reclame. Maar ook kan je bijvoorbeeld via ons van een door jou samengestelde bundel een fysiek boek laten maken.” Bij de nieuwe uitgeverij draait alles om ‘maatwerk’, zowel voor de lezer als de auteur.

De oprichting van de nieuwe uitgeverij, die zich met nadruk profileert als impresariaat en exploitant van (digitale) rechten, komt op het moment dat grote onrust heerst in de Nederlandse boekenbranche. Door digitale verspreidingsvormen als het e-boek staat de royalty-afrekening ter discussie. Bovendien beseffen uitgevers dat ze auteurs niet langer exclusief aan zich kunnen binden. Door behalve als beheerder van rechten ook als ‘agent’ op te treden, hopen uitgevers hun auteurs volledig te bedienen.

Ook De Bezige Bij gaat zich meer toeleggen op de persoonlijke begeleiding van auteurs. Maar de traditionele taken van de literaire uitgever – selectie, redactie, bureaureactie, vormgeving, publiciteit, marketing, verkoop en productie – zullen even belangrijk blijven als ze nu zijn, denkt Francien Schuursma, adjunct-directeur bij De Bezige Bij. „De uitgever zal behalve boekenproducent ook steeds meer agent en impresario worden van zijn auteurs en zich steeds meer gaan bezighouden met auteursbelangen en rechtenexploitatie. Ik verwacht dus dat de rol van de uitgever eerder zal toenemen dan afnemen. De vertrouwensrelatie tussen auteur en uitgever is en blijft daarbij allesbepalend.”